Wat is een paradigm Shift?

Belangrijke uitvindingen in de wetenschap zijn gedaan door onderzoekers die afweken van de geijkte paden. Doordat zij vanuit een ander standpunt naar een situatie keken, kregen zij opeens nieuwe inzichten. Daardoor legden zij andere verbanden, die een ingrijpende verandering in hun denkpatroon veroorzaakten.

De wetenschapsfilosoof Thomas Kühn gebruikte hiervoor als eerste het begrip ‘paradigm shift’ in zijn boek: ‘The Structure of Scientific Revolutions.’ Een Verandering van Paradigma vindt plaats wanneer mensen een paradigma verwerpen en een andere omarmen, waarmee ze totaal andere aannames doen en geheel andere vragen stellen.

Een voorbeeld….

Middeleeuwse astronomen werkten met een paradigma van het heelal waarin werd aangenomen dat de zon en de planeten rondom de aarde draaiden. Zelfs de Bijbel schetste het, zo claimden zij. Dit paradigma leidde tot de aannames die zij maakten, de vragen die zij stelden en de informatie waarvan zij dachten dat die relevant was. Het paradigma waarbij de aarde het middelpunt vormde werkte redelijk.

Echter, gaandeweg werden er eigenaardige en hardnekkige feiten gevonden, en ze moesten een steeds complexer en ingenieuzer systeem bedenken om die feiten binnen het paradigma te laten passen. Uiteindelijk stelde Copernicus een nieuw, eenvoudiger paradigma voor, waarin de planeten inclusief de aarde, rondom de zon draaien.

Dat was een radicaal nieuwe manier van denken, een geheel ander referentiekader waardoor de werkelijkheid totaal anders bekeken moest worden. In het begin verzetten de meeste astronomen zich tegen Copernicus’ suggestie. Zij hadden hun carrières geinvesteerd in het oude paradigma. Uiteindelijk, echter, namen zij dit nieuwe idee over.

En alle oude astronomische berekeningen, formules en tabellen? Die waren plotsklaps verouderd, en werden afgedankt. Zo gebeurt dat in paradigm shifts….